Wonen aan de 11 Steden route heeft zo z’n voordelen. Elke vorm van 11 Steden-tocht komt voorbij. Dus zie ik ze schaatsend (de enige échte natuurlijk), per (solar)boot, zeilend, suppend, zwemmend of per kano voorbij komen. En ook via de weg wordt de tocht gestept, gefietst of gewandeld.
Of gemotoriseerd per oldtimer, trekker  of motor.
Complete (meerdaagse) routes worden aangeboden door reisorganisaties om iedereen een beetje hét 11 Steden gevoel te geven. De tocht is inmiddels zo beroemd dat je nagenoeg kunt spreken van een pelgrimage, waarin de heldenstatus echter uitsluitend toegekend wordt aan de (inmiddels bijna mythische) winnaars van de échte tocht der tochten.

4 januari 1997
De dag dat de laatste Elfstedentocht (tot nu toe) werd geschaatst.
De 11 Steden-koorts sloeg al een aantal dagen eerder toe. Talloze telefoontjes van familie, vrienden, bekenden en totale vreemden met verzoek om logies óf, voor de deelnemers, een pleisterplaats.
De bedden waren snel bezet, maar voor sani- en culinaire pitstops van bevriende deelnemers konden we de deur wel open zetten.
We kregen ook een telefoontje van een collega van Y, die voor de blaaspoepersband (ben de naam vergeten) ergens uit de buurt van Hoorn een ruimte zocht waar de muzikanten een uitvalsbasis hadden. Ze waren welkom; ik ben gek op dweilorkesten!!

We waren vroeg uit de veren. De blaaspoepers zouden om 5 uur ’s ochtends arriveren. We stookten de oude petroleumkachel in de werkplaats op, zodat man en instrument alle ruimte hadden en enigszins warm de dag konden beginnen.
Blaaspoepers zijn gewoon blije mensen! Ze hebben zin in een feestje en dat stralen ze uit. Superblij ook met hun ‘pied a terre’ gedurende deze dag! Nadat iedereen was omgekleed, werden de instrumenten gestemd en werd er vrolijk ingezet; ik genoot gelijk al volop!
We hadden voor iedereen koffie en sûkerbôle (suikerbrood), natuurlijk met een onvervalst Fries drankje: Berenburg! Onontbeerlijk om lijf en leden warm en soepel te houden.
Deelde uit en deed vrolijk mee; zonder me echt te realiseren hoe lang deze dag zou gaan duren…
— Rond achten in de ochtend had ik rubber benen… maar het liep nog! —

Mijn zus kwam met man en vrienden in alle vroegte uit het zuiden. Op de dag zelf!
Een hermetisch afgesloten stad was voor haar geen probleem; met een auto afgeladen met grote pannen échte erwtensoep voor voetvolk en deelnemers was vrije doorgang noodzakelijk.
Met haar onvolprezen charme overtuigde ze de politieagent dat lópen met zulke pannen onmogelijk was en onmiddellijk zwaaiden de dranghekken open!
En hadden wij aanvoer van snert, heel veel heerlijke, échte snert! Met de aantallen ‘reserveringen’ in  het hoofd hadden we ook enorme hoeveelheden Unox erwtensoep ingeslagen; alleen intimi, naaste familie en goede vrienden kregen échte (…)
De rest de overheerlijke blikvariant. En voor iedereen roggebrood.

De ochtend vloog voorbij. We keken tv, om de schaatsers te volgen op het eerste deel van de tocht (Leeuwarden – Sneek – IJlst –  Sloten – Stavoren – Hindeloopen en Workum) en al snel deden de eerste wedstrijdrijders Bolsward aan.
Die hadden geen tijd voor snert met roggebrood; stempelen en door!! Maar van harte aangemoedigd door duizenden fans en ‘onze’ blaaspoepers!!
Later kwamen de eerste toerrijders; ook zij namen nauwelijks tijd om te rusten.
Naarmate het niveau lager werd, werd de roep om rust en eten groter.
En werd het bij onze voordeur allengs drukker!

De meesten kwamen al ‘klunend’ (lopen met je schaatsen aan) binnen; vanaf het ijs toch zo’n 50 meter en drie treden naar de deur. Allen waren vrienden, of vrienden van vrienden, die grootmoedig ons adres als pleisterplaats hadden aanbevolen…
Het was geen tocht die je met twee vingers in de neus wel ‘even’ deed. De weersomstandigheden waren niet echt fijn. Maar, onthaald met water, warme snert, roggebrood en enthousiasme kwam de wil om te finishen bij de meesten al snel weer bovendrijven. Voor een enkeling was intensievere zorg nodig, maar we konden blijven rouleren zonder filevorming.
Dat duurde echter niet lang; voor we het wisten stond er een rij voor de voordeur!! Mijn zwager ging bij de voordeur staan; een ‘deurbeleid’ was onontbeerlijk! Van een QR code hadden we nog nooit gehoord, dus een mondelinge toets moest toegang verschaffen. Velen zagen de rij kluners en schoven ertussen, in de hoop op troost en voedsel. Het codewoord was ‘Y(oet)’; dat betekende dat ze écht wisten waar ze moesten zijn. Op een enkeling na, die illegaal mee naar binnen schoof, lukte het de aantallen behapbaar te houden en de zorg op maat!

Het was een heerlijke chaos in huis; de keuken stond vol nieuwkomers voor een helende hap, in beide kamers stonden, zaten of lagen mensen, al dan niet met schaatsen, bij te komen, te eten of drinken en weer anderen waren bezig zorg te bieden. Om beurten liepen we zelf even naar het ijs om sfeer te proeven! Het was geweldig!
Binnen stond de tv aan; zodat we op de hoogte bleven van wat er zich elders in Friesland afspeelde. Bizar was het, dat toen de wedstrijdrijders finishten, wij zelf niet bij onze tv konden komen!
De kamer zat vol!! Noodgedwongen keken wij op het tv’tje in de slaapkamer de bloedstollende finish, met Angenent als uiteindelijke winnaar!

De eerste stempelposten werden al gesloten en de schaatsers (vaak woedend) van het ijs gehaald (of met overtuiging geadviseerd te stoppen) Zij zouden de finish in Leeuwarden nooit meer voor 24.00 uur halen.
Langzaamaan werd bij ons de toestroom minder, maar waren er ook meer die besloten de schaatsen af te doen en op sokken de weldaad van warmte en gezelligheid te prefereren boven een barre tocht naar de finish op de Bonkefeart!

Voor mij was de kers op de taart van de hele dag, dat ’s middags ‘ons’ dweilorkest de tuin voor het huis kwam binnengelopen. Ze brachten een geweldige aubade aan ons en alle schaatsers die op dat moment nog hier waren. We klapten en dansten allemaal mee!!

Ik had geen meter geschaatst, maar aan het eind van de dag het gevoel alsof ik die 200 kilometer droog ‘in de benen’ had…
Alhoewel, droog…

Jeanette

Delen is lief! Makkelijk via onderstaande links of faceboook